Bên cạnh các địa chỉ tham quan nổi tiếng hay món ăn ngon, du lịch Cao Bằng mua gì về làm quà cũng là một trong những câu hỏi được rất nhiều du khách quan tâm khi có chuyến du lịch tại đây. Tuy nhiên bạn cũng đừng quá lo lắng, bởi ở mảnh đất xinh đẹp Cao Bằng có rất nhiều món quà ý nghĩa mà bạn có thể lựa chọn để mang về đấy. Cùng theo dõi bài viết ngay sau đây của chúng tôi để có ngay đáp án chính xác cho câu hỏi này nhé.
Bánh khảo – Cao Bằng
Từ xa xưa, Bánh khảo được coi như một thứ lương khô của người dân tộc Tày, Nùng ở Cao Bằng. Bánh được làm nhiều nhất vào dịp Tết, có ưu điểm là dù để lâu cũng không mốc, không thiu, nên với phong tục đón Tết trong cả tháng đầu xuân, thì chừng nào trong nhà còn bánh khảo, chừng đó vẫn còn là Tết.
Bánh khảo – Cao Bằng
Vào dịp Tết, trên bàn thờ, người dân Cao Bằng thường xếp nhiều chồng bánh khảo bên cạnh những cặp bánh chưng vuông vắn. Khách đến vào những ngày Tết, việc đầu tiên là gia chủ mời dùng bánh khảo, vừa để tỏ lòng mến khách vừa để khách được thưởng thức hương vị của thứ bánh cổ truyền và bánh khảo cũng là món quà biếu khi khách lên thăm Cao Bằng hay gửi cho những người con xa quê. Đôi vợ chồng mới cưới ngày đầu năm về thăm bên ngoại, ngoài đồ lễ không thể thiếu gói bánh khảo.
Làm bánh khảo không quá khó, nhưng để có được những phong bánh khảo thơm ngon, cần trải qua nhiều công đoạn và đòi hỏi người làm phải thật khéo léo, tỉ mẩn, công phu. Vào khoảng ngày 20 tết, người Cao Bằng đã đi chợ chọn loại gạo nếp ngon, thơm, hạt tròn, mẩy nhất để làm bánh khảo. Gạo mua về, sau khi đã đãi sạch, bỏ những hạt tấm, được rang giòn đều. Rang gạo phải hết sức cẩn thận, vì nếu rang chưa đủ độ chín thì bánh sẽ không thơm. Còn nếu gạo rang quá lửa thì bột xay sẽ ngả màu sẫm, bánh mất mùi thơm. Gạo nếp rang xong được xay mịn bằng cối đá, bột càng mịn bánh càng ngon. Ngày nay, nhiều người xay gạo bằng máy nên đỡ vất vả, bột mịn đều hơn. Bột xay xong, được cho vào mẹt, thúng có lót giấy bản để ủ, hay phơi sương cho ỉu, dễ liên kết, công đoạn này còn gọi là “hạ thổ”, cũng không kém phần quan trọng.
Bánh khảo – Cao Bằng
Đường dùng làm bánh khảo thường là đường kính hoặc đường phên (loại đường được sản xuất thủ công từ mật mía). Nếu là đường phên thì phải chọn những miếng đường vàng rộm. Tuy nhiên, dù dùng loại đường nào thì cũng phải được giã thật mịn. Đường có mịn, khi trộn với bột mới tạo độ kết dính cao. Trộn bột nếp với đường, dùng tay vò hay dùng cán để cho bột hòa đều với đường. Muốn thử xem bột và đường đã đủ độ kết dính chưa, người ta thường nắm một nắm bột rồi đập vào thành chậu, bột không tan ra tức là bột đã kết dính tốt, có thể cho vào khuôn làm bánh.
Muốn bánh khảo thêm ngon, thêm bùi, nhân bánh cũng phải đủ vị và được chuẩn bị kỹ lưỡng. Nhân bánh gồm có lạc, vừng và thịt mỡ. Vừng đen hoặc lạc rang giã nhỏ, luộc chín mỡ lợn, thái hạt lựu rồi đem ướp với đường kính. Sau khi chuẩn bị xong bột và nhân bánh, người ta tiến hành nén bánh. Khuôn làm bánh khảo cũng tùy loại, thông thường, khuôn có hình vuông cỡ 40×40 cm. Nén bánh vào khuôn là công đoạn đòi hỏi sự khéo léo của người làm bánh. Nén mạnh tay quá bánh sẽ cứng, nếu nhẹ quá thì bánh lại dễ bị bở, vỡ vụn ra, không thành miếng, mất ngon. Trước khi cho bột bánh vào khuôn, người ta dùng lông gà rắc đều lên giấy lót một lớp bột sống, rồi đổ lớp bột đầu tiên vào và ép nhẹ cho phằng. Tiếp đến, rải đều lớp nhân, cho thêm một lớp bột vào, sao cho hai phần bánh bên ngoài lớp nhân bằng nhau rồi ép mạnh để hai lớp bánh kết vào nhau. Dùng dao cắt bánh ra thành từng bánh nhỏ như trong khung đã có vạch định sẵn (thông thường mỗi khung có từ 12 – 18 bánh). Việc chia, cắt bánh phải làm ngay sau khi ép bột, bởi nếu để lâu bột sẽ khô, khó cắt. Khi khía vẫn phải dùng lông gà vẩy bột sống để tránh dính và khi ăn bánh, ta dễ dàng bẻ ra, hai miếng bánh không dính vào nhau.
Bánh khảo – Cao Bằng
Sau khi gỡ bánh ra khỏi khuôn thì gói bánh bằng giấy bản (giấy thủ công, dễ thấm, màu trắng) hoặc bằng giấy làm vàng mã với đủ các màu rực rỡ, xanh, đỏ, tím, vàng. Trên tờ giấy hình vuông, bánh đặt chéo thành 4 hình tam giác gấp vào, dùng hồ dán (bột làm bánh) dính 4 đỉnh tam giác lại là được. Phong bánh khảo sau khi hoàn thành sẽ có hình chữ nhật, to nhỏ dày mỏng tùy theo người làm. Bánh khảo Cao Bằng có vị thơm của bột nếp, vị bùi của vừng và lạc rang, vị ngậy của mỡ lợn, vị ngọt thanh của đường. Tất cả hòa quyện với nhau, thật đậm đà không thể nào quên.
Đối với bà con các dân tộc ở Cao Bằng, bánh khảo là loại bánh không thể thiếu trong những ngày tết Nguyên Đán. Câu chuyện đầu năm mới trở nên thân tình, ấm cúng hơn khi nhấp ngụm trà nóng với phong bánh khảo thơm ngon. Ngày nay, khi cuộc sống của người dân đã khấm khá hơn trước nhiều, người ta làm bánh khảo quanh năm. Những chiếc bánh khảo thơm ngon được bày bán quanh năm ở các khu chợ của tỉnh Cao Bằng để phục vụ khách du lịch.
Bánh chè lam – Cao Bằng
Nhắc đến món bánh chè lam có lẽ không ai còn cảm thấy xa lạ, bởi có thể tìm thấy và nếm thử món ăn này ở rất nhiều nơi. Tuy nhiên, mỗi địa danh lại mang đến cho thực khách những trải nghiệm ẩm thực độc đáo khác nhau với chè lam. Đặc biệt, nếu có dịp ghé thăm Cao Bằng, chắc hẳn ai cũng sẽ ngất ngây bởi hương vị ngọt thơm, dẻo dai của chiếc bánh.
Bánh chè lam – Cao Bằng
Bánh chè lam trước kia thường chỉ được làm vào dịp Tết Nguyên đán cùng với bánh khảo và bánh chưng. Ngày nay, do sự phát triển của xã hội cũng như nhu cầu của thực khách, bánh chè lam được làm quanh năm và được bày bán nhiều ở các phiên chợ huyện trên địa bàn tỉnh.
Bánh chè lam tuy đơn giản nhưng không phải ai cũng biết cách làm. Để làm được miếng bánh chè lam thơm ngon, chuẩn vị thì khâu chuẩn bị nguyên liệu là quan trọng nhất. Bánh chè lam được làm từ bột gạo nếp rang, lạc rang, gừng và đường phên (hay đường đỏ). Đặc biệt, để bánh chè lam có độ dẻo, dai thì khâu rang gạo cho vàng đều là quan trọng nhất.
Bánh chè lam – Cao Bằng
Để làm bánh chè lam, đầu tiên, gạo nếp nhất định phải là loại gạo nếp có hạt to, mẩy, đều và có màu trắng sữa. Sau khi chọn xong, người ta sẽ rang gạo trong chảo, lửa phải đều, tay luôn đảo đều để hạt gạo chín không bị sượng. Sau đó, chờ khi gạo nguội thì dùng cối xay để có được thứ bột mịn, thơm nồng.
Điều khác biệt của bánh chè lam Cao Bằng với các địa phương khác chính là công đoạn rang và xay gạo. Gạo thường được rang trong chảo gang lớn, sau khi rang đem vào cối đá xay. Sau khi đã có bột thì bước tiếp theo là rửa sạch gừng, đem hấp chín rồi thái mỏng, nhuyễn. Lạc rang có màu vàng, thơm.
Công đoạn quan trọng nhất khi nấu món bánh chè lam chính là thắng đường. Muốn bánh chè lam ngon khó cưỡng thì đường phên phải chọn loại ngon, có vị thanh ngọt, màu vàng nâu đặc trưng. Đường được cho vào chảo gang quấy đều trên bếp lửa nhỏ cho đến khi sánh. Khi đường đã sánh, từ từ bỏ các nguyên liệu đã chuẩn bị vào và khuấy đều tay.
Bánh chè lam – Cao Bằng
Khi khuấy lửa không cần phải quá to chỉ cần đủ độ nóng, bột luôn được đảo đều tay liên tục để không bị dính và không bị cháy. Sau khi bột đã đủ độ sánh và chín, rắc sẵn bột nếp để dành ra chiếc mâm nhôm hoặc mặt phẳng rộng, sau đó đổ chè lam lên và tạo hình. Chính lớp bột này sẽ giúp cho bánh không bị dính, lại tạo thêm một lớp áo mới trắng ngần bắt mắt, hấp dẫn.
Bánh chè làm là sự kết hợp hài hòa giữa độ ngọt của mật, độ mịn, dẻo của bột nếp, thêm chút cay của gừng, bùi bùi của lạc. Khi ăn người ta sẽ dùng dao cắt thành từng miếng nhỏ. Bánh dẻo nhưng không dính, lại có mùi thơm nồng quyến rũ khiến bất cứ ai đến Cao Bằng cũng muốn dừng lại thật lâu để thưởng thức.
Bánh chè lam có thể bảo quản được rất lâu mà không sợ bị mốc. vì vậy khách du lịch đến đây thường rất chuộng mua món này về làm quà.
Miến dong – Cao Bằng
Miến dong Cao Bằng là một trong những loại miến được đánh giá cao bởi chất lượng miến rất ngon. Loại miến này là một trong những đặc sản nổi tiếng của Cao Bằng.
Miến dong – Cao Bằng
So với các loại miến thông thường được bán trên thị trường hiện nay thì miến dong Cao Bằng có vị ngọt đậm đà hơn. Bởi nó được làm từ củ dong được trồng trực tiếp tại vùng núi đồi Cao Bằng.
Sở dĩ loại miến này lại ngon và được nhiều người yêu thích như vậy là bởi nó được chế biến rất tỉ mỉ với nhiều công đoạn khác nhau. Miến ở đây đảm bảo chất lượng và không hề chứa bất cứ chất bảo quản nào nên khi ăn sẽ rất yên tâm.
Đây là loại miến được sản xuất ở một môi trường đảm bảo không có ô nhiễm và cát bụi. Miến tại đây không có màu trắng như các loại miến thường. Bởi người Cao Bằng khi sản xuất miến tuyệt đối không dùng chất làm trắng và chất bảo quản. Do đó, khi ăn sẽ rất đảm bảo cho sức khỏe.
Miến dong ở Cao Bằng được nhận xét là sợi miến dai. Dù bạn nấu lại lần 2 để ăn thì sợi miến vẫn giữ được độ dai như trước. Chính vì vậy, miến là đặc sản Cao Bằng mà bất cứ ai khi tới đây du lịch cũng muốn mua về làm quà.
Miến dong – Cao Bằng
Loại miến này được làm từ củ dong nên rất ngon và ngọt. Đặc biệt, người dân nơi đây sử dụng nước suối nguồn để chế biến miến nên hương vị của loại miến vùng cao này rất đặc biệt. Có lẽ khi tới Cao Bằng du lịch, bạn sẽ không thể bỏ qua việc được thưởng thức một tô miến dong ngon đúng chuẩn vùng cao nơi đây. Đảm bảo khi thưởng thức món miến dong này, bạn sẽ thấy được hương vị của loại miến này độc đáo đến nhường nào?
Không dùng chất tẩy trắng nên miến dong ở đây có sợi miến hơi đen nhưng lại rất trong. Khi tinh ý, bạn có thể nhìn thấy cả những hạt bọt nhỏ li ti trên sợi miến. Đặc biệt, bạn có thể phân biệt loại miến dong Cao Bằng với các loại miến ở vùng khác bằng cách nhìn vào sợi miến. Nếu là miến Cao Bằng thì sợi miến hơi sần sần một chút và sợi miến cũng thường to hơn so với loại bình thường.
Ưu điểm của loại miến dong đặc sản Cao Bằng này đó chính là nó được làm hoàn toàn từ củ dong riềng – một loại củ chuyên trồng tại khu vực rừng núi nằm ở độ cao 800m. Sở dĩ củ dong riềng tại đây lại có vị ngon ngọt là bởi khí hậu nơi đây rất phù hợp để cây miến dong phát triển.
Miến dong – Cao Bằng
Vì không sử dụng bất cứ một chất bảo quản hay làm trắng nào nên miến dong tại đây có hương vị thơm ngon đặc trưng riêng. Đây chính là điều tạo nên sự khác biệt của miến dong Cao Bằng so với các loại miến khác. Chính bởi những đặc điểm đó mà món miến dong này luôn là một trong những loại đặc sản Cao Bằng làm quà được nhiều người chọn lựa và mua về.
Với chất lượng miến đảm bảo, khi ăn sẽ rất ngon và ngọt nên loại miến này đã được phân phối và bán tại rất nhiều nơi trên đất Cao Bằng. Bởi vậy du khách khi muốn mua cũng sẽ thuận tiện và dễ dàng hơn.
Tại vùng đất Cao Bằng, bạn sẽ thấy có rất nhiều nơi bán miến dong. Bởi món ăn đặc sản này có rất nhiều nơi người dân thường tham gia sản xuất và bán buôn miến dong Cao Bằng với số lượng lớn. Bởi hiện nay miến dong nơi đây đã được bán và phân phối tại rất nhiều nơi trên khắp đất nước Việt Nam. Do đó, nếu không mua tại Cao Bằng, bạn sẽ có rất nhiều địa chỉ uy tín để mua món ăn đặc sản này.
Trám đen – Cao Bằng
Du khách đến với Non nước Cao Bằng không chỉ thích thú bởi cảnh đẹp thiên nhiên hoang sơ kỳ thú, sự mến khách của người dân mà còn ấn tượng bởi phong vị ẩm thực mang đậm bản sắc văn hóa. Trong các món ngon nổi tiếng Cao Bằng không thể không nhắc tới các món ăn dân dã từ quả trám đen.
Trám đen – Cao Bằng
Trước đây, trám mọc tự nhiên, nhưng nay cây trám đã được ươm trồng bằng hạt giống, sau 7 – 8 năm ra quả. Cây trưởng thành cho thu hoạch trong 50 năm. So với cây ăn quả thông thường, thời gian thu hoạch của trám kéo dài hơn.
Quả trám đen có màu xanh nhạt, khi chín sẽ dần ngả sang màu tím rồi tím đen. Đặc biệt, trám đen không rụng tự nhiên, muốn thu hoạch cần rất nhiều thời gian. Trám đen có mùi vị bùi thơm, lạ miệng và có giá trị cao.
Xôi trám là món ăn được nhiều người ở Cao Bằng làm vào dịp cuối thu, thường thì trong nhà có lễ lớn, như: đám cưới, tân gia, lễ mừng lúa mới…
Xôi trám là món ăn đơn giản và có lợi cho sức khỏe. Để xôi ngon, đẹp, dậy mùi trám phải bắt đầu từ việc chọn quả trám. Quả trám đen đạt chuẩn phải là quả còn tươi, đỉnh cuống còn dính nhựa, da quả căng, bóng. Sau khi chọn được quả trám thì đem về rửa sạch, cho nước trong nồi ngập xấp mặt trám. Khi nào nước nóng già thì tắt bếp đậy vung.
Trám đen – Cao Bằng
Trám chín có thịt màu đỏ tím, đem bóc vỏ, bỏ hạt xào với các gia vị và trộn đều với xôi đã đồ chín. Đảo đều tay cho đến khi thịt trám bám đều với hạt xôi tạo thành màu phớt tím. Không giống như những loại xôi khác, xôi trám có vị thơm dịu dàng của nếp nương hòa với mùi thơm ngai ngái của trám rừng. Vị bùi của trám bao lấy những hạt nếp dẻo mọng, ăn không ngấy và đặc biệt không có cảm giác bị nóng trong người dù ăn nhiều. Đây là món ăn quen thuộc của bà con các dân tộc Tày, Nùng ở Cao Bằng.
Trám đen ngoài nấu xôi còn dùng để rang với thịt. Sau khi om chín và tách vỏ, cho muối vào bên trong quả trám bóp nhẹ. Để muối ngấm, thông thường người ta đem trám đã ướp phơi nắng, cất kỹ. Thỉnh thoảng lấy ra rang cùng thịt ba chỉ, vị cay cay của tiêu, gừng, thơm bùi của trám và sự béo ngậy của thịt hòa quyện tạo thành món ăn đặc sản, mang hương vị riêng biệt. Đây là món ăn dân dã, độc đáo riêng có của người Cao Bằng.
Hiện nay, các phiên chợ tại Cao Bằng bày bán các thức quà dân dã mà chỉ có riêng ở địa phương và những món ăn từ trám đen đi từ bản làng xuống phố, trở thành đặc sản không thể thiếu trong các mẫm cỗ khi mùa trám về.
Lê Đông Khê – Cao Bằng
Lê đông khê luôn là niềm tự hào của người dân Cao Bằng, nổi tiếng với vị ngọt thơm. Loại quả này được coi là sản vật quý nơi núi rừng tây bắc.
Lê Đông Khê – Cao Bằng
Đông Khê là một địa danh gắn liền với chiến thắng của quân dân ta trong kháng chiến chống Pháp năm 1950. Điều kiện tự nhiên tại vùng đất này thuận lợi để phát triển loại cây trồng cho quả thơm ngon, ngọt mát và đã trở thành đặc sản tại Cao Bằng
Cây lê Đông Khê là cây công nghiệp lâu năm. Nếu như có sự biểu biết về kỹ thuật chăm bón thì sau khi trồng 6-7 năm, cây cho quả bói. Dẫu vậy, tuổi khai thác cây lê khá cao đến vài chục năm, thậm chí là trăm năm.
Diện tích trồng lê tại Cao Bằng hiện nay khoảng 131 ha, trồng chủ yếu tại các huyện Hà Quảng, Nguyên Bình, Trà Lĩnh, Bảo Lạc. Trong đó, lê Thạch An là nổ tiếng nhất, sản lượng của huyện cũng chiến gần 50%.
Mặc dù diện tích trồng Lê rộng, nhưng năng suất còn thấp, nhiều cây đang trong tình trạng thoái hóa và cho quả kém chất lượng. Chính quyền cùng người dân đang nỗ lực để bảo tồn, phát triển mạnh hơn nữa loại đặc sản trái cây này.
Lê Đông Khê – Cao Bằng
Loại trái cây này có vị ngọt, thơm và cả chát nữa, Kích cỡ quả to, khi ăn sẽ vừa cảm thấy giòn lại vừa cảm nhận được vị ngọt thanh mềm. Quả lê chứa nhiều thành phần dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe, đặc biệt là đường tiêu hóa.
Vào vụ thu hoạch khoảng tháng 6, tháng 7 âm lịch khắp chốn vùng trồng cây tràn ngập mùi thơm quyến rũ của Lê. Người dân tại đây rất vui mừng vì loại quả họ trồng luôn được săn đón trong mùa thu hoạch.
Để được đảm bảo chắc chắn hơn, khi mua lê Đông Khê về thì bạn cần rửa thật sạch vỏ, ngâm vào nước muối loãng. Sau khi gọt vỏ thì bạn cũng ngâm một chút với nước muối để loại bỏ hết vị chát/ thâm của quả lê thì ăn sẽ ngon và chất lượng hơn.
Hạt dẻ Trùng Khánh – Cao Bằng
Hạt dẻ theo chân đồng bào dân tộc ra chợ, hay lên đường về xuôi như một thứ quà độc đáo của núi rừng Cao Bằng.
Hạt dẻ Trùng Khánh – Cao Bằng
Trùng Khánh là huyện nằm ở phía đông bắc tỉnh Cao Bằng, cách trung tâm thành phố 62 km theo tỉnh lộ 206. Nhờ điều kiện không khí mát lành cùng thổ nhưỡng trời ban nên cây hạt dẻ ở đây nhiều và ngon. Chỉ cần đỗ xe bên đường, đi vào vài chừng 20 m là bạn có thể vào thăm những vườn hạt dẻ.
Cây hạt dẻ cao, tán rộng, lá to. Vườn hạt dẻ được trồng theo quy trình nên đều, thẳng tắp nhìn giống vườn cao su. Bạn sẽ cảm thấy thư thái khi đi dưới những tán cây dẻ mát lành, thoang thoảng hương, chúng như những bàn tay gió vuốt nhẹ lên mặt, lên tóc bạn.
Hạt dẻ Trùng Khánh – Cao Bằng
Quả dẻ nhiều gai xù xì như chôm chôm. Mỗi quả chứa 3-4 hạt. Khoảng cuối thu đầu đông tháng 10,11 là quả dẻ chín rụng đầy mặt đất. Khi ấy hạt mới đủ độ ngọt bùi. Gai hạt dẻ rất sắc nên phải gắp bằng que tre.
Hạt dẻ Trùng Khánh thường nhỏ nhất cũng bằng ngón chân cái, vỏ lụa rất mỏng, hạt màu vàng sẫm, bùi và thơm ngậy đặc biệt. Để chế biến các món ăn thường vỏ hạt dẻ rất cứng nên muốn nó chín cần phải luộc kỹ. Có người còn cẩn thận khía sẵn vài đường trên vỏ hạt để khi chín dễ bóc. Sau khi luộc chín, nếu đem hạt dẻ rang lại một lượt đến khi dậy mùi thơm tự nhiên. Từ đó người chế biến có thể ninh hạt dẻ với chân giò như một món hầm, có thể xay bột hạt dẻ làm nhân bánh, có thể hấp hạt dẻ để ăn như kiểu người ta hấp hạt mít…
Hạt dẻ Trùng Khánh – Cao Bằng
Hạt dẻ bày bán ở chợ Xanh, thành phố Cao Bằng. Người Cao bằng còn có kiểu ăn độc đáo là khi hạt dẻ luộc rang khô, bóc tách vỏ lấy nhân rồi giã nghiền thành bột trộn đều vào cốm làm từ giống nếp Pì Pất. Món ăn hấp dẫn với vị thơm của cốm, vị bùi của hạt dẻ.
Hạt dẻ rang là món ăn vặt thú vị khi trời se lạnh. Thường người ta dùng cát để rang sẽ làm hạt chín đều và không bị cháy. Rang hạt dẻ cần có kinh nghiệm, phải biết nhìn màu, độ nảy, mùi thơm và nghe tiếng kêu khi chín để dừng lửa đúng lúc.
Cầm trên tay một nắm hạt dẻ rang Trùng Khánh nóng hổi, hít mùi hương nồng nàn bay lên vào một đêm đài báo gió mùa đông bắc, bạn mới cảm nhận được hết cái thú của món ăn dân dã này. Hạt dẻ Trùng Khánh thưởng thức một lần thì nhớ mãi và muốn mua về làm quà…
Bò gác bếp – Cao Bằng
Cao Bằng là nơi nuôi nhiều bò, nhất là các huyện Hà Quảng, Bảo Lạc, Bảo Lâm. Có dịp đến vùng đất cao xa vời vợi, thưởng thức đặc sản nơi này, bạn đừng bỏ qua món thịt bò gác bếp.
Bò gác bếp – Cao Bằng
Bò ở Cao Bằng để cày bừa, kéo xe. Bò để thịt cũng nhiều. Trong đó, sấy khô là cách chế biến để bảo quản, dự trữ thịt bò của người dân địa phương, vừa để được lâu lại vừa có hương vị thơm ngon độc đáo.
Thịt bò dùng để sấy khô loại nào cũng ngon, không kén chọn. Nhưng ngon nhất vẫn là loại thịt mông, thịt bắp, vừa nạc vừa mềm. Thịt được xẻ ra thành từng miếng to nhỏ tùy ý. Nhưng thường to chừng hai ba ngón tay, dài chừng gang tay là vừa nhất.
Thịt được tẩm ướp bằng muối, nước cốt gừng và đặc biệt không thể thiếu rượu trắng. Trước khi ướp, khía vài đường trên miếng thịt cho gia vị ngấm đều. Ướp xong dùng lạt tre tươi xâu thịt thành từng xâu rồi treo trên gác bếp.
Bò gác bếp – Cao Bằng
Bếp của người Tày, Nùng suốt ngày đêm lúc nào cũng ấm lửa. Hơi lửa, hơi khói hong cho thịt khô dần, săn cứng lại. Chừng mươi bữa nửa tháng là đem xuống dùng được.
Miếng thịt bò khô ám khói lửa có màu nâu sậm, rắn đanh. Khi ăn phải ngâm trong nước nóng cho thịt nở ra, rửa sạch rồi thái từng lát mỏng. Đợi chảo nóng già, bỏ chút dầu ăn, phi tỏi cho thơm rồi cho thịt vào đảo qua.
Khi những lát thịt đã se se, cho ít nước vào om cho thịt mềm lại. Tỏi bằm nhuyễn, gừng tươi thái chỉ đổ vào xào chung. Nêm thêm chút muối, bột ngọt cho vừa miệng. Thế là có đĩa bò gác bếp thơm phức.
Bò gác bếp – Cao Bằng
Lát thịt bò có màu nâu đỏ, khô nhưng mềm, dai mà không xác, không bở, càng nhai càng thấy ngọt. Vị ngọt đặc trưng của thịt bò, vị cay cay, thơm thơm của gừng, tỏi hòa quyện thật ngon miệng. Thêm một ly rượu nhỏ nữa thì thật tuyệt.
Còn có cách ăn khác: vùi thỏi thịt khô vào tro bếp nóng hoặc hong qua than củi. Khi thấy thịt chín thơm, lấy ra, dùng sống dao dần qua cho mềm rồi xé sợi giống như khô mực, chấm với nước mắm gừng.
Trước đây người dân tự làm thịt bò khô gác bếp để dành ăn dần, tự cung tự cấp là chính. Bây giờ có nhiều cơ sở sản xuất, chế biến thịt bò khô bán ra thị trường. Tuy cách chế biến có khác cách làm truyền thống đôi chút là thịt bò được sấy bằng than củi trong lò, nhưng hương vị vẫn không vì thế mà kém đi.
Người nơi xa đến đây ai cũng mua một vài bịch thịt bò khô đem về làm quà, như để chia sẻ cùng người thân chút đặc sản của một vùng quê núi.
Lạp sườn – Cao Bằng
Lạp sườn gác bếp (hay lạp sườn hun khói) có rất lâu và trở thành một đặc sản của Cao Bằng. Lạp sườn ở đây mang đậm phong vị núi rừng, ăn rồi mới thấy khác.
Lạp sườn – Cao Bằng
Cách làm lạp sườn gác bếp không khó, cái khó là ở chỗ có làm nên hương vị cho đúng hay không. Khi mổ lợn, người ta lấy lòng non của lợn rửa sạch với rượu cho hết mùi, rồi chọn phần thịt ngon nhất xay hoặc băm nhỏ, tẩm ướp gia vị rồi nhồi vào phần lòng non đã rửa sạch.
Về phần gia vị có những gì thì mỗi nơi mỗi khác, tùy vào khẩu vị của người dân nơi đó mà làm, đấy cũng là bí quyết riêng mà chỉ đồng bào dân tộc mới có. Để làm nhân lạp sườn người ta chọn loại thịt nửa nạc nửa mỡ. Bởi nạc nhiều, lạp sườn sẽ khô, sác, mỡ nhiều, lạp sườn sẽ nhão, ăn mau ngấy nên loại thịt thích hợp nhất để làm lạp sườn là thịt vai. Thịt được lạng bỏ lớp bì, thái miếng vừa phải, ướp muối, đường, bột ngọt. Và không thể thiếu một ít rượu trắng, một ít nước gừng và một ít quả mắc mật khô xay nhỏ ướp cùng.
Lạp sườn – Cao Bằng
Theo kinh nghiệm của đồng bào nơi đây thì ướp thịt với rượu trắng và nước gừng như vậy khiến cho lạp sườn có mùi thơm rất đặc trưng, để được lâu mà không bị hỏng. Công việc phức tạp nhất là nhồi lạp xưởng. Với một chiếc phễu và một chiếc đũa, từ từ dồn thịt vào cho đầy phần lòng non đã chuẩn bị. Để dễ làm, cứ nhồi được chừng hai ba mươi phân thì buộc lại thành khúc.
Thỉnh thoảng lại lấy kim châm vài chỗ cho khí thoát ra để lạp sườn khỏi nứt. Nhồi xong thì đem lạp sườn đi phơi nắng cho khô dần. Hoặc đem hong trên gác bếp. Hơi ấm của bếp lửa sẽ làm lạp sườn se lại, săn chắc. Lạp sườn được nắng, được hơi lửa, cứ ánh lên màu đỏ hồng của thịt nạc xen những đường vân trắng ngà của thịt mỡ trông thật hấp dẫn.
Lạp sườn – Cao Bằng
Lần đầu tiên thưởng thức món lạp sườn hun khói, có thể nhiều người dùng chưa thể cảm nhận được hết cái ngon và hương vị đậm đà của món ăn, nhưng khi đã quen thì vị thơm ngon của các loại gia vị, vị bùi bùi, đậm, ngọt của thịt nạc quyện với chút mùi khói sẽ khiến chúng ta nhớ mãi. Mùi khói và hơi lửa quyện với vị ngọt của thịt tạo ra một món ăn mang hương vị khó tả, thơm nồng, giòn, ngậy đặc trưng, thịt nạc săn lại đậm đà, thịt mỡ trở nên trong veo, ăn mà không thấy ngấy.
Lạp sườn – Cao Bằng
Khi ăn, lạp sườn để nguyên cả khúc rửa sạch bằng nước nóng rồi đem hấp hoặc rán chín, rồi sau đó mang thái lát vừa phải đảo lên bếp, rưới thêm ít nước mắm, cho thêm chút lá tỏi tươi cắt dài ăn kèm cùng cơm trắng hoặc chế biến tùy theo khẩu vị của mỗi người, mỗi vùng. Lạp sườn hun khói mang hương vị đậm đà của quê hương, khiến cho người ăn cảm nhận được sự gần gũi, mộc mạc của món ăn bình dị, dân dã nhưng chứa đựng trong đó là tình cảm đằm thắm của con người nơi đây, tạo nên dấu ấn không thể quên trong lòng du khách gần xa khi tới Cao Bằng.
Trà Giảo cổ lam – Cao Bằng
Giảo Cổ Lam là một loài dược liệu có tên khoa học là Gynostemma pentaphyllum Cucurbitaceae. Còn có tên là cây Cỏ Thần kỳ, Ngũ diệp sâm, cây Trường thọ.
Trà Giảo cổ lam – Cao Bằng
Là loại cây thảo có thân mảnh, leo nhờ tua cuốn đơn ở nách lá. Cây đực và cây cái riêng biệt. Lá kép hình chân vịt. Cụm hoa hình chuỳ mang nhiều hoa nhỏ màu trắng, các cánh hoa rời nhau xoè hình sao, bao phấn dính thành đĩa, bầu có 3 vòi nhuỵ. Quả khô hình cầu, đường kính 5 – 9 mm, khi chín màu đen.
Năm 1976, Nhật Bản tình cờ phát hiện cây này khi nghiên cứu một bộ lạc sống trên núi có tuổi thọ bình quân rất cao mà nguyên nhân là do người dân nơi đó thường xuyên uống cây này. Kể từ đó, cây Giảo cổ lam được chú ý nghiên cứu kỹ lưỡng tại nhiều quốc gia như Nhật Bản, Trung Quốc, Mỹ…
Trà Giảo cổ lam – Cao Bằng
Tại Việt Nam, Giảo Cổ Lam được phát hiện vào năm 1995 và đưa vào đề tài nghiên cứu cấp Nhà nước, bởi Giảo Cổ Lam là một dược liệu quí hiếm giống như nhân sâm. Giảo Cổ Lam chứa hơn 100 loại saponin trong đó có nhiều loại cấu trúc giống với saponin có trong nhân sâm và tam thất. Giảo Cổ Lam có nhiều thành phần Flavonoid có tác dụng sinh học, chống lão hóa mạnh. Ngoài ra còn có các nguyên tố vi lượng Zn, Fe, Se và các Axit Amin tan trong nước…
Trà Giảo cổ lam – Cao Bằng
Ở Cao Bằng, Trà Giảo Cổ Lam sản xuất dưới dạng trà túi lọc, nguyên liệu chính từ cây Giảo Cổ Lam mọc tự nhiên trên vùng núi đá cao. Trà Giảo Cổ Lam Cao Bằng đoạt giải thưởng Hội thi Sáng tạo khoa học kỹ thuật Việt Nam Vifotex năm 2011; Sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu khu vực phía Bắc năm 2012; sản phẩm Trà túi lọc Giảo cổ lam của Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ (Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh) đoạt Huy chương vàng và danh hiệu “Thực phẩm chất lượng an toàn vì sức khỏe cộng đồng”. Trà Giảo Cổ Lam Cao Bằng đoạt giải nhì Hội thi Sáng tạo kỹ thuật Cao Bằng 2008 – 2009. Được công nhận Sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu năm 2014.
Cách dùng: Giảo Cổ Lam loại thô nguyên cây 5-10cm: rửa sạch đun hoặc hãm như trà xanh, có thể để lạnh uống giải khát, vừa chữa bệnh và nâng cao thể trạng. Giảo Cổ Lam loại túi lọc: cho túi trà vào ly nước sôi (250ml). Sau 3-5 phút là uống được.
Trà Giảo cổ lam – Cao Bằng
Công dụng: Trà Giảo Cổ Lam giúp hạ mỡ máu, giảm Cholesterol, bình ổn huyết áp, tăng sức chịu đựng cơ tim và các cơn đau ngực. Giúp bệnh nhân tiểu đường mạnh khỏe, làm hạ đường huyết và giảm các biến chứng do tiểu đường. Giảo Cổ Lam có khả năng bảo vệ tế bào gan, hạn chế rối loạn chức năng gan, thận nhiễm mỡ. Giảo Cổ Lam có khả năng vô hiệu hóa 80% chất gây ung thư, nâng cao khả năng miễn dịch của cơ thể, tăng cường sinh lực, ngủ tốt, giảm béo mà không cần phải kiêng cữ, ăn ngon miệng.
Trên thực tế, sử dụng Giảo Cổ Lam sau khoảng vài tháng, người dùng sẽ thấy được những công dụng sau: giảm mệt, giảm béo, giảm căng thẳng; giúp ngủ ngon, giúp mạnh khỏe, giúp tiêu hóa; chống viêm nhiễm (nâng cao khả năng miễn dịch của cơ thể), chống ung thư, chống lão hóa; ăn cơm ngon, nhuận tràng, tăng khả năng làm việc, giúp cơ thể trẻ lâu, mau lại sức.
Cây Giảo Cổ Lam có khả năng thanh nhiệt mạnh. Các trường hợp sốt cao, cảm nắng, người nóng bức, người bị ngộ độc rượu dùng rất tốt.
Sản phẩm từ Giảo Cổ lam Cao Bằng do Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Cao Bằng và Công ty Chè đắng Cao Bằng sản xuất, có bán tại một số cửa hàng ở chợ Xanh (Thành phố) và một số siêu thị, khách sạn, nhà hàng trên địa bàn tỉnh.
Đường phên Phục Hoà – Cao Bằng
Đến những phiên chợ vùng cao của huyện Phục Hòa (Cao Bằng) sẽ thấy những sạp hàng chất từng phên đường đỏ đậm bắt mắt xếp ngay ngắn đợi người mua. Đó là sản phẩm của người dân xóm Bó Tờ, làng có nhiều thế hệ làm đường phên nổi tiếng của vùng.
Đường phên Phục Hoà – Cao Bằng
Huyện Phục Hòa nằm ở phía Đông tỉnh Cao Bằng, là địa bàn sinh sống của đồng bào dân tộc Tày, Nùng với nhiều truyền thống văn hóa còn được bảo tồn, gìn giữ.
Cuộc sống của đồng bào ở đây gắn liền với nghề nông và trồng mía. Mía là cây công nghiệp ngắn ngày, đem lại hiệu quả kinh tế, góp phần tạo thêm công ăn việc làm ổn định cho người dân địa phương. Phục Hòa là một trong những huyện có diện tích trồng mía lớn nhất tỉnh Cao Bằng. Từ cây mía, người dân địa phương đã sáng tạo ra một loại đặc sản, đó là đường phên.
Xóm Bó Tờ được biết đến là cái nôi của làng nghề truyền thống mía đường, làng nghề có từ những năm 50 của thế kỷ trước. Hàng năm vào thời điểm tháng 11 bà con nhân dân ở đây sau mỗi vụ mùa thu hoạch lại tiến hành làm những mẻ đường phên ngọt lành mang tinh túy của những cây mía tươi tốt. Sản phẩm được bán tại chợ phiên và các huyện lân cận.
Đường phên Phục Hoà – Cao Bằng
Công đoạn làm đường phên không quá phức tạp. Đầu tiên, sẽ chọn những cây mía tươi, róc sạch, cho vào máy ép lấy nước. Sau đó, đổ nước mía vào chảo gang đã bắc sẵn ở trên lò đun lửa đến khi sôi tiến hành vớt hết bọt mía (bọt mía cho vào thùng chứa để nấu thành rượu mía đặc sản). Khi chảo mật đã hao hết nước tiến hành nếm mật. nếu đã chín thì mật sẽ đông cứng lại, lúc này ngừng đun lửa. Tiếp đến đổ chảo mật vào khuôn, dùng xẻng đảo nhẹ, liên tục đến khi đường đặc quánh lại, đường nguội hẳn dùng dao cắt thành miếng.
Từ 5-6 tạ mía, ép ra làm được khoảng 70kg đường phên. Đây là loại đường đặc biệt, có vị thanh, nhẹ, đậm hương thơm mát của mía, nấu chè, ăn cùng bánh gio rất ngon.
Đường phên Phục Hoà – Cao Bằng
Thành phẩm đường phên sẽ được bọc gói trong lá vông khô, sau đó cuốn nilong bọc ngoài, để nơi thoáng mát có thể bảo quản được một năm. Với giá thành khá rẻ, đường phên đã trở thành món quà không thể thiếu khi du khách đến với Phục Hòa.
Thử một miếng đường ngọt ngào, uống thêm một chút rượu mía, ăn thêm một chút bánh gio, quý khách khi đến nơi đây sẽ cảm nhận được vị ngọt ngào, thanh mát, thơm ngon vương vấn lòng người như chính tình cảm chân thành, ấm áp của người dân xóm Bó Tờ.
Dao Phúc Sen – Cao Bằng
Nằm trên cung đường lữ hành nối liền TP Cao Bằng với thác Bản Giốc, Phúc Sen đã tận dụng được lợi thế để trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách tứ phương.
Dao Phúc Sen – Cao Bằng
Hằng ngày, có rất nhiều đoàn khách du lịch từ trong và ngoài nước dừng chân chiêm ngưỡng kỹ năng rèn dao điêu luyện của người dân. Ai cũng thích thú vì được tận mắt thấy những người nghệ nhân rèn ra những con dao tinh xảo, đủ mẫu mã.
Để làm ra một con dao sắc, người Nùng An có những bí quyết riêng. Nguyên liệu rèn dao được làm từ những miếng nhíp ô tô đã hỏng. Ở những nơi khác người ta thường dùng than đá để nung thì ở làng Phúc Sen lại dùng than củi từ các loại gỗ cứng như gỗ nghiến mới giúp giữ nhiệt và làm than mau đỏ. Để giữ được nhiệt, lò nung thép cũng phải làm bằng đá, rồi dùng rơm và trấu làm chất liệu xây lò. Theo những người làm nghề lâu năm trong làng, nghề rèn thủ công ở Phúc Sen hầu như không có công thức mà chủ yếu nhờ cảm nhận tinh tế của tai, đôi mắt cùng kinh nghiệm của người thợ.
Dao Phúc Sen – Cao Bằng
Xét về hình thức và màu sắc thì không thể đẹp bằng dao sản xuất công nghiệp, nhưng chất lượng thì dao Phúc Sen vượt trội. Dao để thái có thể thái được thịt đóng đá trong tủ lạnh, dao để chặt có thể chặt được cả cây sắt nhỏ hay kim loại mà không bị mẻ, bị quằn.
Người dân Cao Bằng khi nói đến dao và các sản phẩm nông cụ phục vụ đời sống thì sẽ nghĩ đến Phúc Sen đầu tiên và là nơi duy nhất. Tại Cao Bằng, dao Phúc Sen có mặt ở tất cả các phiên chợ địa phương.
Đăng bởi: Hay Chấm Com
Từ khoá: Du lịch Cao Bằng mua gì về làm quà?
Để lại một bình luận