Rượu ngô Hà Giang là thức uống thơm ngọt, cay nồng, thấm đẫm hương vị của thiên nhiên, núi rừng khiến ai nếm thử cũng xuýt xoa, mê mẩn. Hãy cũng theo chân Kinhnghiemdulich.vn tìm hiểu về loại rượu đặc biệt này nhé!
Giới thiệu tổng quan về rượu ngô Hà Giang
So với các loại rượu vùng cao khác, thì rượu ngô là loại rượu nổi tiếng và được đánh giá cao nhất. Và để làm nên hương vị thơm ngon của rượu ngô, nguyên liệu chế biến là yếu tố quan trọng hơn cả.
Được mệnh danh là mảnh đất cao nguyên đá, nơi đây có đến 3/4 địa hình là đá. Do đó người dân Hà Giang cũng trồng ngô là cây lương thực chính trong từng hốc đá tai mèo. Từ chính loại ngô được trồng trên núi đá đó kết hợp cùng nguồn nước suối tinh khiết và men lá truyền thống đã tạo nên món rượu ngô cực phẩm.
Khi thưởng thức rượu ngô có vị thơm thơm, ngọt nhẹ cùng với đó là vị cay nồng của men lan tỏa khắp khoang miệng. Khi mới nấu, độ rượu còn khá nặng rơi vào khoảng 35 – 45 độ. Tuy nhiên, khi được đem cất trữ một thời gian, độ rượu sẽ hạ xuống chỉ còn tầm khoảng 25 – 35 độ. Do đó, đây là loại rượu phù hợp với nhiều đối tượng sử dụng.
Ngoài ra, loại đồ uống có cồn đặc trưng của Hà Giang này còn được đánh giá cao về chất lượng và độ an toàn khi sử dụng. Thể hiện ở chỗ, khi uống say, rượu sẽ không đem lại cảm giác nhức đầu, nôn nao, khó thở. Thay vào đó hơi rượu bay nhanh, rất êm và đem lại cho người uống cảm giác vô cùng dễ chịu.
Một nét nổi bật của rượu ngô phải kể đến là những vị thuốc quý trong lá men truyền thống có tác dụng hỗ trợ giải rượu rất tốt. Đây là một trong những lí do mà rượu ngô lá men trở thành thức quà phổ biến mà du khách muốn dành tặng cho người thân, bạn bè.
Rượu ngô từ lâu đã trở thành loại rượu phổ biến rộng khắp tại vùng cao nguyên đá. Bên cạnh đó, nó cũng gắn bó chặt chẽ với đời sống sinh hoạt của người dân nơi đây. Trong các bước ăn hàng ngày, lễ tết, ma chay hay cưới hỏi,… đều không thể thiếu. Do đó, nó đã trở thành một nét đẹp trong văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc nơi đây.
Xem thêm: Phở Chua Hà Giang | Món Ăn Lạ Miệng Nơi Cao Nguyên Đá
Rượu ngô Hà Giang có gì đặc biệt ?
1. Nguồn gốc của thức uống
Trên thực tế rượu ngô không chỉ là đặc sản của riêng mảnh đất Hà Giang mà còn là đặc sản chung của bà con đồng bào dân tộc H’Mông trên khắp cả nước. Loại thức uống này thường được phân bố chủ yếu tại các tỉnh miền núi phía Bắc nước ta.
Bên cạnh những món ăn đặc trưng như rêu nướng, mèn mén, bánh tam giác mạch… thì rượu ngô Hà giang cũng được xem là thức uống tinh thần của người dân vùng cao. Đặc sản này không phải chỉ có duy nhất ở bản xứ, có thể tìm thấy ở bất cứ đâu.
Tuy nhiên đến với Hà Giang du khách mới có cơ hội được thưởng thức những mẻ rượu ngô chuẩn vị, say mê lòng người. Từ những cao nguyên đá cằn cỗi, tưởng kém phát triển trên mảnh đất địa đầu Tổ quốc đầy nắng gió.
Thế nhưng khi kết hợp cùng bàn tay chăm sóc cần cù, khéo léo của người dân nơi đây đã cho ra những mẻ ngô đạt chuẩn về cả chất lượng lẫn số lượng. Đây cũng là yếu tố tiền đề để tạo ra đặc sản Hà Giang thơm ngon thượng hạng.
Xem thêm: Cháo Ấu Tẩu Hà Giang | Món Đặc Sản Nổi Tiếng Không Thể Bỏ Lỡ Khi Tới Cao Nguyên Đá
2. Rượu ngô đặc sản Hà Giang – nét đặc sắc trong văn hóa
Từ lâu, việc nấu và thưởng thức rượu ngô đã được người dân xem là một món ăn tinh thần không thể thiếu. Không phân biệt đàn ông hay đàn bà, mọi người đều coi nấu rượu là một thú vui tao nhã để giải khuây.
Không những thế họ nấu rượu cũng để tạo niềm vui và sự gắn kết giữa con người với nhau trong cuộc sống. Đồng thời người dân Hà Giang quý trọng từng giọt rượu mình làm ra và xem như món quà quý giá của đất trời.
Trong các gia đình tại Hà Giang, nhà nào cũng có ít nhất vài ba chum rượu ngô. Ngoài nhâm nhi trong những bữa cơm hàng ngày, họ còn dùng đặc sản tiếp đãi các vị khách từ phương xa đến.
Đặc biệt những chum rượu ngô có chất lượng tốt nhất sẽ được người dân Hà Giang để dành sử dụng trong những dịp quan trọng như lễ, tết. Chính vì thế thưởng thức rượu ngô Hà Giang vào ngày tết cũng đem đến cho du khách trải nghiệm mới mẻ.
Trong các phiên chợ truyền thống tại Hà Giang cũng không thể thiếu sự góp mặt của rượu ngô. Với giá cả phải chăng nên bất cứ ai cũng có thể thưởng thức loại đồ uống dân dã này.
Ngoài ra, rượu ngô còn là sợi dây vô hình kết nối những nhóm người lại với nhau, tạo nên bầu không khí thân mật, sôi nổi. Trong đó cũng có không ít cặp đôi nên duyên nhờ hơi men nồng ấm của chén rượu ngô giản dị.
Không chỉ gắn bó chặt chẽ với đời sống tinh thần của người dân Hà Giang, rượu ngô còn trở thành nguồn thu nhập chính của nhiều gia đình nơi đây. Do đó có thể nói rằng rượu ngô là chứng nhân lịch sử trong suốt quá trình hình thành và phát triển của nền văn hóa Hà Giang.
Xem thêm: Thắng Dền Hà Giang | Món Đặc Sản Hà Giang Ấm Lòng Thực Khách
3. Khám phá công đoạn nấu rượu
Để cho ra đời cực phẩm rượu ngô nức tiếng như hiện nay, người dân Hà Giang cũng phải trải qua vô vàn khó khăn, cực nhọc. Tại nơi rẻo cao khô cằn sỏi đá này, người dân nơi đây đã bỏ ra không ít công sức để gùi từng gùi đất đổ vào các hốc đá.
Sau đó, cẩn thận tra từng hạt ngô giống vào và chăm sóc chúng phát triển từng ngày. Suốt 4 tháng ròng rã, lúc này bắp ngô đến độ chắc hạt, những người phụ nữ Mông lại địu quẩy tấu lên nương để thu hoạch. Sau khi thu hoạch xong, người dân lại tiếp tục mang vác những gùi ngô nặng 30 – 40 kg về bản xa xôi.
Quy trình chế biến kì công
1. Nguyên liệu
Để cho ra những mẻ rượu ngô thượng hạng, người dân Hà Giang chọn nấu rượu từ loại ngô tẻ có chất lượng cao, giống ngô cho hạt đều, không bị mối, mọt. Bên cạnh đó, nước nấu rượu cũng phải là nguồn nước sạch, giàu khoáng chất được hứng từ giữa những vách núi đá sâu thẳm.
Một nguyên liệu quan trọng không thể thiếu để tạo ra hương vị thơm ngon đặc trưng của rượu ngô Hà Giang chính là lá men truyền thống. Đây là loại men đặc biệt, được hình thành từ hơn 20 loại thảo mộc hiếm kết hợp với bột kê, một chút bột ngô nếp và tẻ.
Sau đó, đem hỗn hợp vo thành bánh rồi ủ khoảng 3 ngày, khi thấy xuất hiện mốc trắng thì lấy ra phơi khô là hoàn thành. Loại men lá hảo hạng này đặc biệt chỉ có tại Hà Giang. Đó cũng là một trong những lí do mà rượu ngô nơi đây có hương vị riêng biệt không nơi nào sánh bằng.
2. Quy trình chế biến
Vì được chế biến hoàn toàn theo phương pháp thủ công nên quy trình chế biến rượu ngô gắn bó mật thiết với bàn tay con người. Ngô sau khi thu hoạch về, được người dân sẽ Hà Giang lựa chọn những bắp có hạt to, chắc, mẩy nhất đem phơi khô cho dễ tách hạt.
Những hạt ngô căng mẩy sau khi tách sẽ được loại bỏ hết phần vỏ và phôi chỉ giữ lại phần tinh bột ngô. Sau đó ngô được đem luộc xâm xấp nước, trong quá trình nấu, chú ý đảo liên tục để đảm bảo hạt ngô được chín đều.
Sau khi đã đạt độ chín mềm, thì dải đều ngô lên tấm bạt đã trải dưới nền cho nguội bớt. Khi phần ngô đã nguội hẳn thì rắc men lá đã được chuẩn bị sẵn lên. Sau đó gom phần ngô lại rồi ủ từ 1- 2 ngày cho lên men, rồi tiếp tục ủ tiếp trong thùng nhựa to khoảng 10 ngày.
Sở dĩ việc ủ men được thực hiện dưới đất xuất phát từ quan niệm trong lòng đất có một độ ẩm nhất định của người dân Hà Giang. Do đó, khi được cung cấp đủ độ ẩm, quá trình lên men diễn ra thuận lợi hơn. Như vậy, thành phẩm được tạo ra cũng sẽ thơm ngon hơn.
Sau khi ủ men trong khoảng 10 ngày, số ngô đó mới được đem đi chưng cất để nấu rượu. Người dân Hà Giang dùng một chiếc chảo lớn được đặt trên bếp lửa để nấu rượu theo phương pháp cách thủy.
Nước được đổ ngập đáy chảo, lót bên trên là một tấm vải sao cho phần ngô không chạm vào đáy chảo, khiến rượu bị khê. Trong suốt quá trình chưng cất cũng phải chú ý củi lửa, để cho ra thành phẩm rượu ngô được ưng ý nhất.
Nếu nồi chưng cất có lượng nhiệt quá lớn thì rượu sẽ rất dễ cháy, có mùi khê, còn nếu lửa quá nhỏ, không đủ nhiệt sẽ không ra được hết rượu. Như vậy có thể nói, nấu rượu ngô Hà Giang không chỉ là một nghề kiếm sống mà đã trở thành một nét nghệ thuật.
Để cho ra một mẻ rượu ngô hảo hạng, người dân Hà Giang thường mất khoảng 6 – 8 tiếng đồng hồ để nấu. Tùy theo mục đích sử dụng mà người dân có thể điều chỉnh mức độ nặng, nhẹ của rượu theo thời gian chưng cất.
Bên cạnh đó, rượu ngô khi nấu xong cần hạ thổ ít tháng mới có thể đem sử dụng. Rượu ngô Hà Giang có thời gian hạ thổ càng lâu thì cho ra thành phẩm càng thơm ngon đồng thời cũng giảm bớt độc tố. Hơn thế, giá trị của rượu cũng được nâng cao.
Xem thêm: Rêu nướng hà giang
Các loại rượu ngô phổ biến tại Hà Giang
1. Rượu ngô bao tử
Bên cạnh rượu ngô truyền thống, rượu ngô bao tử cũng là loại đồ uống được ưu chuộng tại Hà Giang. Được làm từ những bắp ngô non nên rượu ngô bao tử có một màu vàng nhạt mát mắt. Cùng với đó là hương vị ngọt thanh, hương thơm cuốn hút vô cùng.
Khi uống loại rượu này có cảm giác khá êm dịu, không hề gây cay sốc, khé cổ. Vì nguyên liệu chính là bắp ngô non, chưa có tinh bột để làm rượu nên không thể ủ lên men như loại rượu ngô truyền thống.
Thay vào đó, phải đem ngô non ngâm cùng rượu men lá, hay có thể hiểu theo cách đơn giản là lấy rượu trắng ngâm cùng bắp ngô non để tạo ra rượu ngô bao tử. Ngoài ra rượu ngô bao tử Hà Giang cũng được bán với mức giá phù hợp khoảng 1.000.000đ/ can 20 lít.
Xem thêm: Xôi Ngũ Sắc Hà Giang | Món Đặc Sản Mang Đậm Bản Sắc Dân Tộc
2. Rượu ngô tím Hà Giang
Rượu ngô tím cũng được xem là loại đồ uống độc đáo được nhiều người yêu thích tại vùng cao nguyên đá. Được làm bằng bắp ngô tím có nguồn gốc từ Thái Lan, ủ cùng rượu ngô men lá hạ thổ cho ra thành phẩm thơm ngọt, sóng sánh.
Món đồ uống này có màu tím hồng bắt mắt, thoang thoảng mùi ngô vô cùng dễ chịu. Khi uống rượu đem lại cảm giác rất sảng khoái, say nâng nâng cho người thưởng thức. Loại rượu này có mức giá dao động khoảng 1.000.000đ/ can 20 lít.
3. Rượu ngô men lá truyền thống
Là loại rượu truyền thống đồng thời là hồn cốt để tạo ra các loại rượu độc đáo khác nên rượu ngô men lá được chú trọng nhiều ở khâu chưng cất. Men lá truyền thống với 20 loại thảo mộc quý hiếm cũng là điểm mấu chốt để tạo nên hương vị đặc trưng của loại rượu này.
Chính vì thế mà rượu ngô men lá truyền thống Hà Giang có giá cả nhỉnh hơn chút so với hai loại rượu kể trên, khoảng 1.100.000đ – 1.200.000đ/ can 20 lít.
Tìm mua rượu ngô Hà Giang ở đâu?
Là loại rượu đặc sản Hà Giang, rượu ngô được nhiều du khách yêu thích và lựa chọn mua về làm quà cho người thân và bạn bè. Tuy nhiên, hiện nay có rất nhiều đơn vị sản xuất rượu ngô trên thị trường, sau đây là 3 hãng rượu uy tín, chất lượng mà du khách có thể tham khảo:
- HTX rượu ngô Thanh Vân: Mã Hồng, Thanh Vân, Quản Bạ, Hà Giang.
- HTX rượu ngô Hà Giang: tổ 2, bản Lũng Phìn, thị trấn Vị Xuyên, Hà Giang.
- Web Dacsancaonguyenda.vn: Ha Chế, Tả Lủng, Mèo Vạc, Hà Giang, cung cấp rượu ngô men lá chính hãng.
Được làm từ giống ngô mang đặc trưng riêng của các huyện trên mảnh đất cao nguyên đá nên mỗi thương hiệu sẽ mang đến một hương vị rượu ngô khó lẫn. Tuy nhiên cả ba đơn vị đều có chất lượng cao, về độ thơm ngon thì không phải bàn cãi.
Ngoài ra, du khách cũng có thể tìm mua được những mẻ rượu ngô ngọt thơm, được bày bán tại các chợ phiên Hà Giang. Khám phá các phiên chợ vùng cao, du khách sẽ bắt gặp cảnh người dân trao đổi buôn bán hay thưởng thức món rượu ngon này ngay tại chỗ.
Tùy thuộc vào chất lượng cũng như thời gian hạ thổ mà rượu ngô Hà Giang có những mức giá khác nhau. Tuy nhiên, giá cả cũng phải chăng cho một loại đồ uống đặc sản chỉ dao động trong khoảng 700.000 – 1.500.000đ/ 1 can 20 lít.
Thưởng thức thức uống đúng chuẩn như thế nào?
Rượu ngô Hà Giang đạt chuẩn có màu vàng nhạt, sóng sánh vô cùng bắt mắt. Bên cạnh đó, độ rượu vừa phải nên khi uống vào rất êm, không gây choáng váng đầu óc nhưng vẫn mang lại cảm giác nâng nâng, kích thích khi nếm thử.
Đây không phải loại rượu để uống cho say, mà uống là phải thưởng thức để thấy hết được cái tinh túy trong từng giọt rượu. Du khách cần nhâm nhi từng chút một để cảm nhận được cái vị cay nồng, ngọt nhẹ, âm ấm nơi đầu lưỡi đặc trưng của rượu ngô.
Rượu ngô xuất hiện trong bữa cơm hàng ngày của người dân cùng cao. Sau những giờ làm việc vất vả còn gì tuyệt vời hơn khi ngồi quây quần cùng anh em, bè bạn nhâm nhi vài ly rượu ngô thơm ngọt, nồng ấm.
Thưởng thức rượu ngô bên nồi thắng cố nghi ngút khói trong tiết trời se lạnh cũng là trải nghiệm thú vị. Vị ngọt dịu cùng hương thơm thoang thoảng của rượu ngô sẽ làm át đi cái hăng nồng của thắng cố. Có thể nói đây là sự kết hợp hoàn hảo mà bạn không nên bỏ lỡ.
Qua đó, có thể thấy rượu ngô không chỉ đơn thuần là thức uống đặc sản của Hà Giang mà nó đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người dân nơi đây. Vì vậy, nếu có dịp đến với vùng cao nguyên đá, đừng quên nếm thử loại rượu ngô cực phẩm này nhé!
Trả lời